Mihring Thuawihlohna

Tin, Adama chuan, "Mi awmpui tura i hmeichhe mi pek ngei khan thing rah chu mi  pe a, ka ei ta a ni," a ti a.

Thiamlohna neilo nia kan inhriatna tak hi kan thiamlohna leh Pathian in ngaihdam tur a hmuh theihlohna a ni.

Pathianin ama anpuiin mihring min siam a, ama kutchhuak, amah nena nunna inzawm tlat, thilsiam dang zawng zawng te tan khin phak rual loh kan ni a, amah Pathian ngei nen chuan leng dun thin leh lengdun tur kan ni bawk a, mahse, thiktu chuan chutianga Pathian nena kan inzawmna chu chhutchah ngei a lo tum ve mek thung si.

"Pathianin, Huana thing rah reng reng hi  in ei tur a ni lo, a ti elo maw?", Huana thei tinreng chu an ei thei tih kan hria. A chhia leh tha hriatna thingrah chauh lo chu.  Mahse a zawhna ki hi han chhuidawn lawk ila, ‘Pathian chuan duhsak takin he huan nuam takah hian a dah che u a, mahse theirah reng reng hi in ei tur a ni lo a ti leh thung si a maw? Engang Pathian nge maw a nih le?’ tihna te pawh a ni thei ang.

Mihring te chuan thlir dan pakhat Pathian chu hmangaih Pathian a ni tih chauh an nei a, Tunah chuan chu a nihna ni a an lo hriat chu a ni chiah em? Hmangaih Pathian chuan hetianga khap tih vel hi neilo awm tak a ni si a! tia rinhlelhna chu tuh in a awm tan ta.

Chutichuan Pathian rinna chu rinhlelhna in a rawn pawlhnu tan a, Evi chuan chu thei rah chu eimi ani tih leh mitla tak niin a hre ta. Pathianin an nunna tur atana dan asiam chu a lo ringhlelh ta a, A rilru lamah hnehin a awm tawh a, tang tur a awm tawh lo. A lo a, a ei ta a, a thi ta mai bawk si lo a, Adama pawh a pe ve a, an ei dun a, an thi ta mai lo.

He thei hi dawi thei a nihloh ring ta ila, ei avanga mi ti var hawk leh mi han tifing ta hluai pawh a ni kher lo ang e. Mahse, an ei hnu deuh chuan saruak mai an nih an lo inhre ta. Pathian tel lo chuan engmah an nih lohzia an lo inhre ta tlat mai. He thei hian an ngaihtuahnaah dawi hnathawh angin a thawk tihna lam aiin, an lo hriatchhuah tak chu an mahni siamtu leh dintu in thupek a pek chu an lo zawm zo ta lo tih an inhria a, amah nena lengdun tur khan zahna leh inthiamlohna an lo nei ta a, Pathian chu Hmangaih Pathian a ni tih chauh a thlirna nei thin khan Pathian chu thlir dan dangin an lo thlir ta a, an hlau ta tlat mai.

Tin, LALPA Pathian chuan Adama chu a ko va, a hnenah, "Khawiah nge i awm?" a ti  a. Pathian hmangaihna chuan min rawn zawng rang kher mai. Pathian hian Adama awmna hi a hriatloh a rinawm loh. Tlangsam buk phena an biru chu a hmu tlang vek ngei tur a ni. Mahse, Pathian lak ata chu an bo tlat si. Tunhma zawnga amah Pathian nen inzawmna nei thin kha tunah chuan thuawih lohna avangin mihringte zawk chu kan lo indah hrang ta a, Amah Pathian in min dah hran hma hauhin keimahni zawk chu, mahni duhthu ngeiin, kan lo in sat thla ta ani. Hetih lai hian Pathian chuan Hmangaihna a min ngaihdam hi a la inpeih reng a rinawm.

Tin, Adama chuan, "Mi awmpui tura i hmeichhe mi pek ngei khan thing rah chu mi  pe a, ka ei ta a ni," a ti a. Adama chuan a thiamloh na chu Pathian ah belin Pathianin hmeichhia a pek avang leh chu hmeichhe thu awihlohna avangah a puh ta then a, amahah sual a awm ta si lo chu Pathian pawhin ngaihdam tur a hmu ta bik lo. Evi lam a hawi a, ani pawhin rulah a thiamlohna chu belin thiam a inchantir a, mahse, an pahnih hian Pathian thupek ‘a chhia leh a tha hriatna thing rah erawh hi chu i ei tur a ni lo’ tih chu anmahni duhthu ngeiin an bawhchhia tih an hre si lo.

Nang leh kei hian kan sualna hi kan hmu thei lo fo a, kan sualna aiah midang kan thiamlo thin. Mahni sualna inhre lo tan sim tur hriat theih a ni lo a, ngaihdamna mamawh nih inhriat theih a ni lo bawk. Ngaihdamna chang tur leh Pathian nena inzawmna kan neih leh theihnan “Hawh teh u, I ngaihtuah tlang teh ang u.”

Tin, Adama hnenah chuan, "I nupui thu i zawm a, thing pakhat, A rah i ei tur a  ni lo tia thu ka pek che kha, a rah i ei avangin lei hi nangmah avangin anchhe  dawngin a awm ta a ni; i dam chhung zawngin rim taka thawkin a rah chu i ei tawh  ang; hling leh buarte pawh a chhuaksak ang che; tin, leia thlai chu i ei tawh ang; tin, leia i kir leh hma loh chuan i hmaia thlantui luang zawih zawihin chaw i ei  tawh ang; lei atanga lak chhuah i ni si a: vaivut i ni a, vaivutah i kir leh tur  a ni," a ti a.

Mihringte chu Pathian anpuia siam kan ni kan ti a, kan mizia pawh Pathian mizia a ni i ti teh ang. Mahse, thil inthlak danglam dan hi ana asin!

Tunhma zawng chuan Adam leh Evi inkarah Pathian mizia leh nihna; hmangaihna dik tak chuan hmun achang thin a,  Mahse tunah zawng mahni inhmangaihna in a lo khat ta a, ‘Evi chuan tuar pawh ni se la, ka him phawt chuan’ tih rilru ngei mai chuan amaha hmangaihna chu thlak in a awm a, a thiamloh rengah pawh Evi chu akawk ta sak sak mai ani. Chu chu Pathian mizia kan la tithei em?

Chu hun atang chuan alawm mihringa Pathian chhungkua leh zawmpui nihna zawng zawng chu Sual chhungkaw mizia in a lo inthlak thleng ta vek a, hmangaihna a reh ta a, ngaihdamna kan lo tlachham ta a, mahni inhmangaihna in kan lo khat ta a, siamtu

Lalpa Pathian hmangaihna chuan a duhtaka a siam mihringte chu ngaihdam duh mahse, anmahniah ngaihdam tur a hmu ta si lo a, ngaihdam theih an ni ta lo. Anmahnia Pathian mizia, Pathian anpui an nihna te chu a lo nghing ta vek a, sawi thiatin a awm a, a aiah a suak a rawn duah tan ta. Hmangaihna suak nen kan inhmangaih kual vel ta mai mai chu a nih hi mawle!.

Chuti anih avang chuan Pathian chhungkaw zingah ka leng tawh si lo chu min hnawtchhuak ta. Chhungte tuithlar, hnawhchhuah, chhungkaw nihna ah pawh chhiar tel tawh loh i nihna kha i lo pian atangin ani sa a, I duh emaw duhlo emaw anchhedawng boral fapa, boral tur, I chan tur chu chatuan atana hremna ani. Piancham kan lawm thin te hi kan la chan tur ngaihtuah chuan a atthlak a, pianglo te hi an awhawm ngawih ngawih zawk awm ania.

Chutichuan kan chan tur chu ‘THIHNA’. I fel viauin thil tha tiin I nun I hmangral thak pawh ani thei e. Mahse, Pathian chhungkaw zinga tel leh thei tur chuan chung chuan awmzia reng a nei si lo. Chhungte hnawhchhuah tawh leh tuithlar tawh chu pawnah duh ang ang in kan nung ang a, kan fel leh sual chuan chhungkaw zinga luh lehna kawng a hawng lo a, sual deuha i nun avangin chhungkaw member atanga paihchhuah nawn i ni chuang lo ang. I va nun fel em avangin chhungkaw membera chhiar tel i ni ngawt thei tawhlo bawk.

Thihna chuan mi zawng zawng min lo fan chhuak ta a, rethei leh hausa kar adang lo a, fel deuh leh sual deuh kar a adang lo a, hmelchhia leh hmeltha, piangsual leh piang vannnei kan dang chuang lo. Kan duh emaw duhlo emaw kan thi dawn a, kan duh emaw duhlo emaw chatuan hremhmunah kan liam dawn a lo ni reng mai tih hi ngaihtuah la, hunreilote kan neih chhung hian mahni leh mahni inbum a, intithlamuang chawp mai thei kan ni lo. Chuvang chuan Pathian sawmna ‘"Hawh teh u, i ngaihtuah tlang teh ang u! In sualte chu sen lar  angin awm tawh mah sela, vur angin a var ang; sen duk angin sen tawh mah sela,  beram hmul angin a awm ang’ tih hi i ngaihthah lo ang u.

Hlut tur dik

‘Nimahsela, ani chuan, “ ‘Mihring hi chhang chauhvin an nung lo vang a, Pathian kâa thu tin chhuakin an nung zâwk ang,’ tih ziak a ni,” tiin a chhâng a’. (Mat 4:4)

Vaivut chu a awm angin leiah a chang leh a, Thlarau chu a petu Pathian hnênah a kîr leh a ni. (Thuhriltu 12:7)

Kan naupan lai chuan kan inkhuallem thin a, kan lo upat hnu hian chu inkhuallem na nun chuan min luhchilh a, a lem leh a tak ngaihtuah hmanin kan awm ta lo a, kan nun chu zinga thoa bul tanin, ei leh in, nitin hna, zirlai tan zirna lam, nileng chutianga hun hman hnuah mahni inluma lokirin tuk khua lo varah a ngai ang bawka hmanhlel turin a chawl hahdam ta thin a ni. Hetianga nitin hun chhiar hian nun awmzia hi kan hrethiam hman ta lo a, kan benga hriatna te chuan khawilo thu kal lam leh haw lam angin a hre thin. Mahse, nunah awmze nei tur chuan a hrefiah thiam hman ta lo.

Kan nun chuan duh thil a ngah telh telh a, mamawh nei tam telh telh in kan inhria a, paih then phal loh kan inchhep hnem tulh tulh a, kan inchhung dungah chauh ‘thil’ mamawh lem loh thehthang phal si loh kan chhep hnem tial tial animai lo, kan nunah ngei hian bet tel ‘thil tul’ tlat kan ngah telh telh a, khawvel lah chuan tlang chhipa min dinpuiin a hausakna min thlir tir a, kan ‘mamawh nia kan hriat’ thil tamtak a tlep tuarh reng mai si a, tuk khua lo en atanga zan khaw tairek thlenga khawvel tukverh a dak hian kan mamawh chhanna hi kan buaipui chu a ni ta.

Khawvel zirna ‘Economics’ thlirna chuan ‘kan nuna buaina tam zawk hi chu kan duh thil kan um na vang a ni’ tiin min hrilhfiah sak a, a dik pawh a dik hmel kher mai. Kan hring nun tawite hi khawvel ina kan mamawh nia hriat min chhawp sak umzui nan hian kan hmang nasa a, duhtawk ngah hman lah hi kan awm lem hlei lo a, Kan Pathian thu chuan kan mamawh inchhawpsak aia hlu zawk, nun awmzia min zirtirin‘Mihring hi chhang chauhin an nung lo vang a, Pathian kaa thu tin chhuakin an nung zawk ang’ tiin min hrilh. Chu chuan duh leh mamawh hmanga nun awmze thliar mai ni lo, chu aia awmze ril zawk ‘Pathian kaa thutin chhuak, Nunna neitu’ hriat hi Pathian duhdan, nun awmze nei chu a ni tihna te pawh a ni thei ang.

Heti zawng hian kan ngaihtuah ngai em? Mihring damchhung hun hi kum sangkhat te la ni ta se, eng hian nge/tu hian nge a hlawkna tel ta ber ang? Khawvel thil tam zawk, khawvel finna, khawvel hausakna leh ropuina nasa zawk kan neih belh ang a, kum sawmruk/sawmriat chhung a kan tih hman loh tam tak kan ti hman ang a, a nawmna leh hlimna pawh nasa zawkin kan chen hman ang a, chutiang zela kum sangkhat a vei hnu chuan kum za tawpna leh kum sangkhat tawpna chu enge lem chuang ang?

Anih loh leh a rei avanga nun awmze thuk zawk zirchhuah te hi kan inring em? Piancham lawmnaah kan kal thin a, inneih lawmpui turin kan kal thin bawk a, a hlimawm thin teh lul nen, atawpah chuan lusunna hmunah kan titawp zel thin zawng a nih hi. A rei leh rei loh lam chu thuhran, he kawng bak hi chu zawh tur dang kan la nei si lo a‘…..vaivut i ni a, vaivutah i kîr leh tûr a ni,’ tih thlen dikna bak hi chu thufing dang kan la nei lo. He thu hi chhiar liam mai chuan kan mihring nun derdep zia, a hlut lohna lam min zirtirna ni mai hian a hriat a, kawng khatah chuan a ni thei tehmeuh mai. Mahse, thlirna tlang dang atanga han thlir chuan kan nunna atana hlu zawk kan zawn chhuah nana zirlai hlu tak a ni zawk lo maw! He finna hi kan zirchhuah hma chuan khawvel finna hi chuan min bum reng dawn.

Kan Lal Isua chuan ‘Ei tur aiin Nunna a thupui zawk lo vem ni?’ tiin min hrilh a, Thil inzawm tlat, then hran theih loh tiin sawi thin mah ila, a hlutna hi erawh kan then hran thiam a tul. Kan taksa hi a hlu lo a ni lo. Kan taksa hi NUNNA ai hian a hlu lo a ni zawk. Mahse, a hlu lo zawk TAKSA tan hian a hlu zawk NUNNA hi kan thap ta thin a, kan nunna chu kan taksa duh leh mamawh phuhruk na atan hian kan nawm kan makin kan hmang hi, ‘hawh teh u, I ngaihtuah tlang teh ang u’ tuk khua lo var hlutna hre hman lo a buai thin, zan hun hahchawlhna hahchawlhpui hman ta lo, neih thil tam tak hlutzia aia la neih bak thil uma buai thin, vaivuta din vaivut a kir leh mai tur hian enge kan mamawh?