Kan lungawi tlang em?

Tin, LALPA Pathianin leia vaivutin mihring a siam a, a hnârah chuan nunna thaw chu a thaw lût a: tichuan mihring chu mi nung a lo ni ta a. Genesis 2:7

 Zing ni a lo chhuak a, a tla leh a, ni a liam a, kum te hial pawh a vei a, mihringte hunbi chhiarah kum sang hial a lo vei ta. Kan khawvel chu a vir ngaiin a vir reng a, keini a luahtu te hi kan inthlak a, chhuan hmasa chu chhuan tharin an rawn thlak a, chung chhuan engemaw ber zingah chuan kum reilote atan kan rawn tel ve a, mihring vaibelchhe tam tak zinga pakhat ve mai ni tur lehnghalin, han ngaihtuah vang vang hian kan dinhmun luah hi uanpui tham chu a ni lo. Mahse, mak tak maiin he khawvel eng kan rawn chhim tirh atang rengin ‘Keimah’ hi kan indah chungnung a, kan tun dinhmun lo deuh hi kan chan turah kan ngai ni chek maw! kan dinhmun luah eng ual lo hi kan lungawi pui zo tlat lo.

 Zirlai te kan lungawi em? Nu leh pa ten neih thinglungkhawngin ‘zirna tha ah zir se’ tiin a tha ber min duhsak a, thenkhat hi chu kan lungawi zo lo a ni ang. Lawm a, thahnemngai a, hlawhtlin tuma zir tak aruangin tihluihna a zir niawm tak hian peih leh peih lo in ni kan chhiar liam a, retheihna avanga zirna in beisei ve ngai lo, kan zoram thingtlangah Primary School bak, kalzawm na tur School neilo hrim hrim te, an dinhmun leh kan dinhmun te hi ngaihtuah ila, kan chanvo hi Pathian pawh hian min lak-sakin a phu zawk leh peih zawk midang hnenah pek duh chang te hi a nei thin ang em le? ‘lawm nachang i hre lo em mai’ tiin min chhuhsak ta se, vui ngam turah kan inngai em?

 Hnathawk te kan lungawi em? Kan kianga retheihna hnuaia kunte hian kan dinhmun luah mek hi an awt thin ang, ‘a hnathawh hi thawk ve ni ila’ ti a duhthu lo sam mek hi an va tam dawn em! hriselna tha tak nena hnathawh tur kan nei te, Sum leh pai mamawh tawk kan nei te hi lawm nachang kan hria em le? Chu ai chuan mi kuta sahrang hmu liana sawiselna tur zawng kan ni em? Kan chanvo leh kan tun dinhmuna min hlangtu Pathian lung te hi kan tiawi lo ang aw!

Chhungkua kan lungawi em? Chhungkaw awhawmloh tak tak chu kan awm tih phat rual a ni lo. Nangni in chhungkua awhawm in ni em? in chhungkua in lungawi em? in thenawm te hian in chanvo ang hi chang se, vanneiah nge an inchhiar ang vanduaiah? Sum leh paiah, fanau ah, kawng hrang hranga malsawmna kan dawn te hmu lo hian kan dawn loh zawkah hian lungawi lohna kan zawng fo mai,.

Kohhran kan lungawi em? Pathian Kohhran, Rilru hmunk-hat leh Thlarau hmunkhata rawngbawlho tur te hi kan lun-gawi tlang meuh em? Kan Kohhran enkawl danah te, Kan kohhran mipuite ah te, Keimahni ngei Pathian kohhrana tel kan nih ve naah te, kan lungawi turah ngai ang.

Midangte tana rawngbawl tum, Ram rawngbawltu te kan lungawi em? E, hei zawng kan lungawi lohna ber a ni awm e. Sawi ngai lo hian kan nitin chanchinbu leh thuthar hian a puangchhuak alawm. A ram pum huap anga han thlir pawh hian lungawilohna hri hian kan ram hi a eichhe mek chu a ni. Kan lungawi loh chhan hi keimahni zawn theuhah sawi tur kan nei hlawm vekin ka ring. Awm hliah hliah te pawh a awm ang. Mahse, lungawiloh ai chuan lungawina zawn hi a finthlak fo. Pathian thu a kan hmuh angin Pathian ngaihsak hi lungaw-ina tel zawngin hlawkna a ni. Lungawilo chung erawh chuan enge awmzia awm chuang ang le? Pathian pawh hi kan ti-lawm thei dawn em ni?

Retheihna hnuaia kun mek kawngsir bawlhhlawh hai thin te, chengkhat beiseia min um tawk tawk thin te hi an thiam loh em ni? Pathian hian rethei tur reng hian a duang em ni? I chanvo kha anni nen hian i khaikhin ngai em? kan dinhmunah hian lungawilo ngam tur kan ni em?  Khawvel leh a piahlam thil ropui dintu kan Pathian lakah hian ‘mihring hi engemaw a nih le’ tiin ngaihtuah thin ila, kan chanvo hi eng teh ual chu a ni bik lo mai thei. Mahse, vaivuta din leh Pathian thaw (Nunna) ringa nung ve mai kan nih hi hria i la, lungawina nen Pathian hi kan dawr dawn nia.

Ngaihtuah a ngai e

Tin, LALPA Pathian chuan mihring hnênah chuan, "Huana thing tinrêng rahte hi i duh duhin i ei thei e; a chhia leh a tha hriatna thing rah erawh hi chu i ei tûr a ni lo: i ei chuan i ei nî la lain i thi ngei tûr a ni," tiin thu a pe a. Gen 2:16

  

Mihring rilru hi mak ve tak chu a ni. Zawhna mak tak tak hi a ngaihtuah chhuak a, a khirhkhiap zawng te hian thil hi a chhut bawk nen, mahse, heng ngaihtuahna leh dilchhutna te avang hian khawvelah thil tam tak hmuhchhuah a ni lawi si. Hmanlai hun mawl tak atanga tun hun khawvel changkang leh ropui taka min hlangkai tu chu mihring ngaihtuahna hi a ni tlat. A hranpa taka Pathianin min rawn hmuhchhuah tir ni pawhin a lang lo. Amah anpuia siam kan nihna hian he ngaihtuahna thiltihtheihna hi a keng tel ni zawk in a hriat. Heti zawng te hian kan ngaihtuah ngai em? Heti khawpa khawvel sawi danglam thei kan ngaihtuahna hi Pathian hmuhchhuah nan, Genesis atanga Thupuan thleng atchilh nan hmang ta ila, enge kan anpui ang le?

‘Pathian chu hmangaihna a ni,

Hmangaih Pathian a ni si’ tia kan sawi nin loh Pathian hmangaihna hi eng hmangaihna nge a nih hrethiam turte hian kan ngaihtuahna eng angin nge kan lo sen tawh? Genesis a kan hmuh anga ‘Pathianin ama anpuia mihring a siam’ si chuan engchenah nge anpui kan nih tihte pawh hi ngaihtuah tham chu a ni. ‘Pathian anpui i nihna han sawi teh?’ tiin inzawt ta hlawm ila, sawi tur nei kan awm ang em? Kan suangtuahnaah chuan pianphung lam te pawh a lang a ni maithei! Kan sawi phak va ni suh! Ma-hse, Pathian chu Hmangaihna anih chuan Hmangaihna ah pawh hian in angkhat tur chu kan ni dawn lawm ni? te ti ta ila, chu erawh kan anpui lohna lian ber a ni lawi si.

  

Eden huana kan chanvo te, kan thuneihna te kha a va hlu em. Mahse, a engamah hmain tihtur leh tihlohtur ‘DAN’ hmang khan min han hung hnan nghal tlat mai bawk si a, Kha ‘THEI’ kha awmlo ta mai se, vawiin thlenga kan buaina hi a thleng lo tur. Helaia Thei kung lo din ve chhan hi kawng hrang hrangin an hrilhfiah thin.

  

hmangaih chuan (mihring hmangaihna ve mai hi famkimlo viau mahse) kan duh ber chu kan hmangaihna kha hre-thiam se tih a ni thin. Min chhang let a ni thei, min chhang let kher lo pawh a ni thei. Min chhan let loh avanga hman-gaih zuiloh erawh chu hmangaihna mahni hmasial tak a ni ang (chu tak chu mihring hmangaihna famkimlohna pawh a ni).

  

Pathian chuan Amah hmangaih a, Amah nena lengdun turin mihring te hi min duh a, Khawl emaw Robot ang emaw rin-gawt, duhthlang thei lo, hawi lam nei thei lo, kawng khat chauh chhawp sak kha Pathian mizia nen a inrem lo a, chu chu Hmangaihna hrilhfiah nan pawh a tlak loh an ti thin. Chu bakah kan duhthlanna ngeia Amah kan thlan kha Pathian chuan a duh ber a, chu chu kan ti dawn nge dawn lo tih fiahnan a dah a ni an ti bawk. Mahse, Pathian engkim-tithei leh engkim hria chuan fiah kan dawl dawn lo tih te chu hriat lawk ve awm tak a ni a, a thuhrimah chu thei rah ei leh ei loh chu hmangaihna fiahnan pawh chuan a tlak dawn em ni tih te pawh hi ngaihtuah tham a ni lehzel. Heng ang zawng hian kan ngaihtuahna te hi kan seng tawh ngai emaw?

  

Hmangaihtu chuan a anpuiin min din a, Amah Pathian hmangaihna tluk hmangaihna chu pianpui lo ni pawhin inhre mah ila, Biblein ‘Amah anpuia siam kan ni’ min tih si chuan Hmangaihnaah pawh inangkhat tur kan nih hi phat rual a ni lo. Heti zawng hian kan ngaihtuah ngai em? Mi kan va hmangaih chuan (mihring hmangaihna ve mai hi famkimlo viau mahse) kan duh ber chu kan hmangaihna kha hre-thiam se tih a ni thin. Min chhang let a ni thei, min chhang let kher lo pawh a ni thei. Min chhan let loh avanga hman-gaih zuiloh erawh chu hmangaihna mahni hmasial tak a ni ang (chu tak chu mihring hmangaihna famkimlohna pawh a ni).

  

Pathian chuan Amah hmangaih a, Amah nena lengdun turin mihring te hi min duh a, Khawl emaw Robot ang emaw rin-gawt, duhthlang thei lo, hawi lam nei thei lo, kawng khat chauh chhawp sak kha Pathian mizia nen a inrem lo a, chu chu Hmangaihna hrilhfiah nan pawh a tlak loh an ti thin. Chu bakah kan duhthlanna ngeia Amah kan thlan kha Pathian chuan a duh ber a, chu chu kan ti dawn nge dawn lo tih fiahnan a dah a ni an ti bawk. Mahse, Pathian engkim-tithei leh engkim hria chuan fiah kan dawl dawn lo tih te chu hriat lawk ve awm tak a ni a, a thuhrimah chu thei rah ei leh ei loh chu hmangaihna fiahnan pawh chuan a tlak dawn em ni tih te pawh hi ngaihtuah tham a ni lehzel. Heng ang zawng hian kan ngaihtuahna te hi kan seng tawh ngai emaw?

  

Hmangaihtu chuan a anpuiin min din a, Amah Pathian hmangaihna tluk hmangaihna chu pianpui lo ni pawhin inhre mah ila, Biblein ‘Amah anpuia siam kan ni’ min tih si chuan Hmangaihnaah pawh inangkhat tur kan nih hi phat rual a ni lo. Heti zawng hian kan ngaihtuah ngai em? Mi kan va

  

Pathian hmangaihna erawh chu Hmangaihna famkim a ni a, kan chhanlet loh avang maiin a hmangaihna a dang chuang lo vang. A siam mihringte hi a tawp thlengin min hmangaih a, chumi kan zirchhuah theihna tur anih phawt chuan a fapa meuh pawh a zuah dawn lo. chumi kan hriat-thiam theihna tur chuan Eden huan atang khan thlema kan awm te, kan tluk te, hreawma kan awm te hi a phal a ni lo maw! Mahse, kan mihring ngaihtuahna chawlawl tak hian chu Hmangaihna zirlai a zirchhuak thei si lo hi chu a luhai thlak a ni.

Tu thiamloh nge?

‘Eng thil nge thleng ka hrethiam bik lo, hetiang hi a lo ni ta mai a ni’

Tin, keiin an hnênah, 'Tupawh rangkachak nei apiangin rawn thlawn rawh se,' ka ti a; chutichuan min rawn pe a: tin, keiin meiah ka lo paih lût a, tichuan he sebâwng no lem hi a lo chhuak ta mai alâwm maw le," a ti a. Exodus 32:24

Sekibuhchhuak a ni ngawt alawm le. Mipuite chuan an rangkachak te chu an rawn la khawm a, Arona chuan meiah a lo paihlut a, Sebawngno lem a lo indin ta mai a ni. Anihna takah chuan amaha lo indin chu a ni lo. Chang hmasa lama kan hmuh angin Arona chuan an rangkachak thawhkhawm chu amah ngeiin a chhunsak tih kan hmu. Hetiang hian i ngaihtuah ngai em?

Phaiah zirna tha zawkah a zir a, hetiang hian a lo chhuak ta mai alawm le: Sum leh pai tam tak sengin chhungten zirna tha zawk zir turin min tir liam a, an beiseina leh an innghahna, an thlamuanpui thin te hian an beisei loh lam zawk te hi kan zirchhuak a, nun hloh ta thak lah bo lo. An thlamuanpui te hi an phurrit kan nih tak hnu hian enge kan sawi? Arona ang bawk hian kan hrethiam bik lo, chhungte pawhin hrethiam bik hek suh! ‘hetiang hian kan lo chhuak ta mai a ni’ kan ti.

Kohhran leh khawtlangahte pawh theihtawkin a inhmang a, hetiang hian a lo chhuak ta mai alawm le: Kan Zoram bikah chuan Kohhran leh khawtlangah kan thawhhlawk in kan hun tamzawk hi kan hmang ral a, kan inpekna te, kan thahnemngaihna te a lawmawm. Mahse, kan thawh tam tak hian kan beisei ang rah chhuah a hnehin kan beisei loh dan daihin rah a chhuah tlat thin. Chutiang hunah chuan enge kan sawi thin? A hruaitu, a mipui te hian Arona ang bawk hian kan hrethiam bik lo, ‘chutiang chuan thil a lo inher chhuak ta mai a ni’ kan ti.

Pathian zarah Sawrkar hna tha tak a hmu ve a, mahse, hetiang hi a nihpui ta mai a lawm le: A thawhna offis zirloh nge a thawhpuite zirloh kan sawi phak chu a awm lo. Kan hna hmuh te, kan hna hmuhna hmun te Pathian zara kan hmuh a ni ngei nge ni ngei lo kan sawi phak bawk lo, mahse, malsawmna nia kan hriat hi anchhia a ni ta mai zawk em ni tih tur hi a awm tlat thin. Lawmtakin kan han zawm ta cheng a, ni reiloteah beisei loh zawngin thil a inthlakdanglam a, Arona ang mai hian kan hrethiam bik lo, ‘heti hi a nihpui ta a nih hi’ kan ti.

Nupa inhmangaih tak an ni asin, mahse, hetiang hi an ni ta si a: Nia, hmangaihna nen Pathian hmaah thutiamin bul kan tan a, ni reilote ah kan rinloh lam thleng thleng hian kan inchhungkhur boruak hi a insingsa ta thin a, midangte pawhin a ngaihna an hriat loh a thleng fo ‘kan hrethiam bik lo, amahin a lo indin chawp ve mai a ni’ kan ti

Kan fanu kan fapa te Pathian hre turin kan duh a, kan theihtawp pawh kan chhuah, mahse, heti zawng hian an lo puitling ta si a: Kan fate kan enkawlna kawngah te hian kan theihtawp kan chhuah. Mahse, angaihna hriat hi a har a ni. Kan duhdan leh tha tih zawng anga puitlin tir kan tum a, a siamtu leh neitu Pathian lam pawh ngaichang ta lo hian, a tawpah ‘heti hi an nun kawng chu a ni ta si a’ kan ti.

Chutiang zel chuan kan ziak seng lo ang.

Kohhranah, Political Partyah, khawtlangah, chhungkuaah, mimalah, khawi hmun mah hi a bang lo. Khawvel hun inher zel hian a lo herchhuahpui ni awm tak hian thil a thleng thin. Engvang nge? Bawngno lem chu amahin a indin thei lo. Kan ram, khawtlang, mimal nun, chhungkua kawngdiklo lama kan peng a, buaina a kan inhnuk lut thin hi keimahni, keima thiamloh a ni. Bawngno lem chu amaha indin ni lo in keimahni ngei hian kan din a, kan ker a, kan rim a, kan rim thlu ta a ni zawk lo maw! Kan hma hunah hetiang chhuanlam hi kan la nei fo ang. A damna pawh hmundangah kan zawng a ni maithei. Mahni ah lo chuan kan hmu chuang dawn em ni?