Mi ko la, ka chhang ang che

Tin, a hnenah an lo kal a, an kaitho va, "Lalpa, min chhanhim rawh, kan boral dawn hi le" an ti a. Mat 8:25

Kan khualzin kawng kan zawh mek lai hian buai rap rap chang te, beidawnna tur khawpa thil a thlen chang te pawh a awm thei viau ang. A chang hi chuan ‘kan Pathian hian min theihnghilh ta a ni lo maw’ tih rum rum chang te pawh a awm ka ring. ‘Hmangaih Pathian a ni si’ ti a a fak hla kan sak mek lai hian kan harsatna ah te, kan mamawhna ah te ngaihsak kan nih lohna (ni a kan hriat?) hian nasa tak in kan nunah thu a sawi chang a awm a, thenkhat phei chuan rinna kawng hran te pawh an dap a, ngaihdan dang daih te pawh an rawn chhawpchhuak chu a nih tak hi.

Helai thu a kan hmuh ah hian Lal Isua leh a zirtirte chu lui ral leh lam panin lawngah an chuang a, chutih lai chuan thlipui a rawn thawk ta tlat mai a, tin chu chuan tui pawh a tifawn nasa hle a ni ang. A zirtirte pawh an mangang ta hial a, mahse, chutiang ang boruak karah chuan Lal Isua a muhil tlat mai hian ngaihtuah a tithui tlat.

 An chuanna lawng hi lawng lian tak anih a rinawm loh a, chutiang ang taka tuifawn leh thlipui kara muthilh theih tlat mai hi a hah rimtawng viau a ni thei. Chulam ai mah chuan tizawng hian ka ngaihtuah, kan Pathian hi koh ei chawp ngai ni lo in koh theih Pathian leh kan kohna nghaktu a ni tih min zirtir a tum a ni ang em?

Mi ko la, ka chhang ang che (Sam 50:15): Zep thu a awm lo, kan buaina tam zawka Pathian a inrawlh lohna chhan chu kan Pathian hi kan au che zo lo thin a ni. Kan peihlo leh kan thatchhiatna avangin mahni thiam inchantir nan ‘a remtihna leh a hriatpuinaa thleng alawm’ kan ti a, tih tak zeta Pathian auh a, chet tir a, a van thiltihtheihna auh thlak hi kan peih ta lo a ni. Samdala thawnthu ang mai a, a kunga lawn chilh a, a rah sawi thla a, theihtawp chhuah a a rah ei ngei tum ai chuan a van tla hi kan nghak nasa tawh deuh em? Kan Pathian engkim ti thei hi a thil tih theihna hmu tur chuan tihtak meuha, che lo thei lo tur khawp a nawr te hi kan ti tawh ngai em?

(Mat 15:22)Kanan hmeichhe pakhatin a fanu damlo tana a dilna te hi ngaihtuah zui tlak a ni. Lal  Isuan a dilna a hnawl sak thak hnuah pawh a beidawng duh ngang si lo a, a fanu tihdamin a awm ta a ni. (II Chro 7) Lal Solomona hnenah pawh hian Pathian chuan an auh huna chhan a inpeih thu a hrilh bawk. Lal Isua mamawhtu, mitdel te, natna nei te pawh khan theihtawp in Lalpa kawng kal lai te kha an au ve bawk a sin. Lo au vak vak lo se, a kal liam san ve mai te pawh a ni mahna!

II Lalte 1:6. Israel ramah hian Pathian a awm tak loh vangin em ni Ekron khaw pathian Baal-Zebuba chu rawn tûra in kal ni? Lal Ahazia hnena zawlnei Elija hmanga Pathian tawngkam hi hawh lawk teh ang. Kan tunlai hunah hian a inhmeh thlawt a ni. Kan khawvel hian awlsamna lam panin min zinpui a, thil reng reng ah hian a awlsam lam hi kan bawh nasa hle tawh. Chu chuan Pathian nena kan inkar pawh hi a nghawng pha ta hial a, awlsam taka Pathian rawngbawl te, awlsam taka Pathian hnathawh hmuh te kan tum ta a, kan nuna harsatna hrang hrangah pawh Lalpa engkimtitheia rin leh a lama beiseina neih ai chuan he khawvelin awlsam taka min chhawp sak theih chi hrang hrangah hian kan intulut nasa a, Lalpa lama theihtawp chhuah ai chuan khawvel thil lamah theihtawp in kan in hnangfak mek a ni. Hawh teh u, kan Pathian auh lamah hian taihmak i chhuah lehzual teh ang u. 

Mahni Inphatna

Tin, Thoma, Phira an tih chuan a zirpuihote hnenah, "A thihnaa thi ve turin i kal ve ang u," a ti a. Johana 11:16

Bethani khuaah Mari leh a laizawn Marthi leh an nuta Lazara an awm a, nikhat chu Lazara thihngamin a damlo a, Lal Isua hnenah thu an rawn thawn a, ‘Lalpa, I hmangaih kha a damlo ve’tiin.

Taksa lama damlohna kher lo pawh, rilru lama damlohna te, retheihna te, sum leh pai lama tlakchhiatna te, anih loh leh mahni chhung leh khat te zinga damlohna leh harsatna, pianphunga rualbanloh te thlengin damlohna ah hian chhiar teh ang.

Chumi lehlam ah damchhunga harsatna nei ngailo, sum leh pai lama tlakchham neilo, taksa lama damsen lul, harsatna zawng zawng hian a thlawh khum ani ang a tih tur, mahni chhung khat laina hnai te thlenga khawvel chen thei te an awm bawk. Mihring lam thlirna atang chuan heng kan harsat bawrhsawmna te hi channa nasa tak ani thei ang a, khawvel lama mi hlawhtling te chu malsawmna dawng ah kan ngai bawk. Mahse, khawi atang hian nge Pathian hi kan hnaih zawka kan rin?

Damlohna hi Pathian min hnaihtirtu ani thei: Damlohna hrim hrim chu atha tihna em ni? Hausakna emaw damna hrim hrim chu sual ani tihna em ni? Hnai lo ve, Pathian tel lo a dam em em hi a tha ber kher lo thin zawk ani, Kan taksa damna aiin Pathian ropuina a pawimawh a, kan thihna aiin Pathian ropuina hi a hlu zawk ani. Mahse, heng kan chunga lo thleng thin hi kan hman tangkai chuan siloh chuan awmzia erawh anei si lo.

A thihna hmuna thi ve turin: He thil thlen hma kar maiah hian Lal Isua chu lunga denhlum an lo tum tawh a, chutianga hmun hlauhawm takah chuan kir leh a rawt chu a zirtirte pawh chuan an huphurh pui hle mai. ‘Rabbi, hman lawkah khan Judaten lunga den an tum che kha; chuti pawhin chutah chuan i kal leh bawk dawn em ni?" an ti hial a, mahse, Lal Isuan a chunga thu neitute chu chung ho chu anni lo tih a hria. A tawpah chuan ‘A thihna a thi ve turin i kal ve ang u’ tih chu an thuthlukna ani ta. Ni e, a thihna a thih ve huam hian kawngro a su dawn ani.

Suria lal Benhadadan Samari khua lak tumin a hual a, chumi avang chuan khua ah chuan eitur reng reng a awm ta lo a, chutianga mangang leh riltama an awm lai chuan kulh kawngka a thu thin phar pali te chuan thuthlukna pakhat an siam a, chu an thu thlukna chu ‘khawchhungah va lut ngawt ila, riltama thih mai loh chu beisei tur kan nei lo a, hetia awm ngawt lah chu riltama thihna tho ani a, suria mite awmna lamah thih leh thih eitur beisei ngawt mai teh ang u’ an ti a, thihchilh huama an han chet takah chuan anmahni mai ni lo, Samari khua a mite tan pawh chhandamna alo ni reng zawk si.

Kraws kawng zawha a thihna a thi ve tur hian kan inpeih lo a, mahni kan inphat phal lo thin hi a buaithlak lai chu ani. A lum nuam tawk atanga ai hi kan duhtawk a, kan ngam tawk chu zirtir Petera ang maia ralkhat him chin atanga zui ani. Chu chuan enge a nghawng kan tih chuan amah kan zui Lal Isua phatna ani daih. Petera pawhin a lum nuam tawk atangin a zui a, vawithum zet a phat phah asin. La Isua a thi a, a thawhleh hnuah erawh chuan a thihna a thi ve turin an inhuam tawh a, Pathian a lo ropui ta thung ani. Kan nitin nunah mahni kan inphat a, thih ve huama kan chet hunah kan nun hian Pathian ropuina hi ala tawng baw ve ngei ang.

Hmangaih loh lamah

Ka hmangaih ka tih dawn chuan ka hmangaih hauh si lo va, ka duh lo ka tih dawn chuan duhlo bula tal reng thu a awm bawk si lo va, kan inthian ve ngawt ti dawn ila, thian inkawm pangai ang ngawt chuan kan inkawm bawk si lo va, ka haw lem lo va, ka duh lem hlei lo va, a bula awm chu ka thlahlel lem lo chungin nuam ka ti viau lawi bawk si a, kan inkar boruak chu chutiang teh nuaih chu ani a, ka sawifiah thiam bik lo ve.


Atirah chuan tu anih ka hre zeng lo. Ka kamhlei atalangah leh a thiannu hmui themthiamna avang te pawh ani ta ve ang. Kan lo inhmelhriat ve ta ani. Chutin kei chuan ka hmelhriat a, anin min hmel duh ta ani. Chu lem chu ka huat loh zawng tak mai ani a, a duh chen chen tla teh se ka ti a, a mi duhna zual zel tur chu khuahkhirh ta lo chuan ka thlah zalen ta ni.

Hmangaihte bula awm nge nuam ang hmangaihtu bulah tih hi thuthlukna siam a har dawn hle mai. Hmangaihte bulah hi chuan; i han tichhin dawn teh ang, tirilah min tham a, phurna leh thathona in min bual a, nuam deuh chem chemte pawh a awm ru. Rilru lama min diptu zawngten mual lehlamah min bihruksan rih a, min bihthla ngam tawkte pawh ani ta ve ang boruak hip reng a zang duh em mai!. Tawngka han chheh vel pawh a nuam, chung kara ahmangaihna luangliam tawngka mei nei deuh taka min han pir zauh thin phei chuan van boruakah mu angin min lentir a, tumah hi kan awt lo va, kan dinhmun luah chu a va sang thin em!

Chu hmangaihna khawvel atang chuan he khawvel ram zauah hian ani tluk an awm chuang dawn em ni tih ani a, chutih lai vek chuan chu i rilru luahtu leh midangte aia sanga lentirtu che chuan a hmangaihna der leh a rilru pawnlam lang thei chauh lo hlui che nita se la, i awih phal angem? Duhthlan theih nise, khawi lam pang nge i thlan zawk ang?

Chutiang dinhmun luah chuan hmangaih lem loh mahse min hmangaihtu ni ve tlat si bulah khan nau ang kan lo nui ve thin a, mahse, a danglam lem em ni? A hreawm loh tih chu sawi loah nita se, a derin kan hmangaihna kan han hlui ve a, a lemtlak ve nichek maw! An tem ve a, an lawm ve khawp. Mahse abula hlim leh lawm taka ka nui chu keia hlim leh lawm vang ai mahin ama tan ka nui a, ka engkim mai chu ama lawmnan ka siam ta zawk a, mahni leh mahni bawiha inbarh lut kan nit a ber a, mahse chungte chuan lawmman min pe ve tumhrang bawk si. Khawi hi nge i dinhmun atan i thlan zawk dawn tih min zawt ta la, ka buai khawp ang.

Ani alawm. Hmangaihte bula awm ka thlan dawn chuan ka hlimna leh lawmna zawng zawng chu amaha innghat ani a, engemaw hlekah phunnawina tur leh lunghnurna turte, zan mu lo leh tuilairapa rilru hah a hun hmante chu a tam lovin i ring em ni. Anih loh leh ka hmangaih si loh min hmangaihtu bula awm zawk maw ka thlan ang. Chulah chu duhloh nareng eirawh intih tlat ang mai. A hlim a lawm ka hlimna a ni lo va, a nuiri te chu ka tan darbenthek ri mai ani. A hmangaih biahthu hlan te chu ka tan chuan kel be ang mai chauh ani lovem ni, hmagaihna hi hmangaihna mak tak a lo ni e.

Mahse, chu chu ka thlang zawk dawn teh tlat. Ka hlimpui alawm, nuam ka ti tlat. Engemaw hlek a lo awmin ka lungni lo lui bar ang a, ani ta pek chuan ka rilru na tur tuar ngam loin min rawn thlem heuh heuh ang. A rukin ka rilruah ka nui ri keuh keuh ang a, ka lawm der leh vel dawn ani. Ani lem alungnih loh chuan ka tukkhum hi a hmu ang a, ka ngaipawimawh lo der ang. Chu chu a tuar zo lo leh anga, a ngai te bawkin a rawn inphah hniam leh thin ang. Keiin ka lo hlimpui dawn si

Lengdang thingpui min lumtui thei deuh tur ka tawn fuh chang chuan ka birh tlut tlut ang a, ani lunglengin tlumte a thlir takin engtikah tak rawn lang leh ang maw tiin tukverh atangin min thlir ang. Khawdang hawi tur chuan min ngai ngam si lo ang a, a rilru a inbuk tawn ang a, chutih rual erawh chuan lengdang parzu tlan ta riakah min ngai tel bawk si ang. A rilru thlaphan inbuk buai lai taka va lan leh chu ani tan chuan a vanneihthlak dawn emaw i lo ti ang e!

Chutianga di rial lovan kar khat zet thingpui bel danga mi ka tlansan chu hrethiam duhlo anga awm a tum dervel ang a, mahse ka han ngaipawimawh lo chhin dawn chiah chu remchanga hmangin ka hawisan hlen ang tih a hlau leh si ang. Vau titih thlem titih duat tak siin min tawngkhum sep sep ang a, ka rilruah erawh engdang mah leng loin naktuk zanah ka leng ang nge leng lo ang tih ringawt a lo inkhap buai thung ang.

‘Zan a rei ta haw zai rel teh ang’ i tih dawn chuan ani tan a la rei ve si lo a, kha chen leng ta lo chu thingpui pawh nothum tal inzo turin a beisei che. No khat chu han thutdai leh poh ang hmiang. Mahse, zan a rei thei ta mang thin lo a, min vehthlem chung khan ‘naktuk zanah ilo leng leh awm si lo a’ a ti ta em ni kha? Haw duhan in min kar ve tawh si a‘Khai, engah chuan nge len loh tehlul ang’ tiin han tiamchat mai teh ang.

Chutah le a duh a hmu ta! Kha chen I len tawh loh chhan kha a rawn phawrh zut zut ang a, engmah ngaihtuah that hman pawh ani tawh lo va, rilru siam fel hman lah ani ta hek lo. Mipa taka han inlak pa na hman pawh ani lo a, kan pha thla mawlh mawlh mai nia. ‘Pha lo pawh ni ila, eng anih loh vei nen, ava tul lo em’ tiin a hnuah kan insawh leh hnu hnu.

Ani vang chuan ka hnawk phah lem lo va, hloh ka neih tak pawh ka hre hek lo. mahse, hlep tur awm ve lawi si. Khawchhiat engang laia tu in lawina tur hriat loh pawhin lawmtaka min lo pawm duhtu ani a, min lo thlahlel ve tumhrang a, chu khawchhia chuan inleng dang chu hnar vek tawh pawh nise alawm akim tawh tih hriat tak mai te chuan khawvel fiamthu nuihzatthlak ber aipawh hian min tihlim ve alawm. Atuk thawhhma ngai tih hrereng chung pawha thlahlel taka min chelhtu an han awmte chuan nun hi a vawrhsang ve thin asin!

Duhthlanna

Tin, Lalpan, "Marthi, Marthi, thil tam tak i ngaihtuah a, i buai a nih hi, thil pakhat chauh a pawimawh e; Marin chan tha chu a thlang a, chu chu laksak tur a ni lo ve," a ti a, a chhang a. Luka 10:41-42

Kan naupan lai chuan kan khawvel a zim a, kan buaina pawh te tham te te ani. Kum a lo tam a, kan dai chin a lo zau a, kan hmuh leh hriat atam a, duh leh mamawh a lo pung a, buaina tur apui kan ngah ta. A then chu loh theih loh thil, a then erawh chu tul hauh lo te a nita nawk mai. Chutiang ang khawvela cheng kan nih vang chuan kan buai chhan te pawh hi mahni theuha in chhut let thin a hlu dawn in ka hre ta.

Kan buaina tam zawk hi eng vang nge ni ang?

Hlawhtlin kan duhna hian kan nun hi nasa takin min hruai: Vawikhat pian ve mana hlawhchham reng bik mai te chu thil tih chi pawh va ni suh! mahse, hlawhtlin kan tumna avanga kan buaina hi a inphu em? Keimahni theuhah hlawhtlinna kan hrilhfiah dan chu a inang lo mai thei e, a then tan chuan mi hriat hlawh nih te, a then tan chuan hausak te, a then tan chuan mite ngaihsan nih te, a then tan chuan dinhmun sang taka chuan chhuah te pawh ani thei ang. Hlawhtling tur hian kan tha leh zung te pawh kan seng nasa a, thenkhat in kan beisei ang kan thlen phak laiin thenkhat thleng pha ta chiah lo te pawh kan awm a, chutih lai mek chuan mi tam takin hlawhtlinna nia kan hriat kan um na lamah dai sual pheng phungin, mahni leh mahni chhiatna khura inbarh lut ta te pawh kan awm nawk mai.

Midangte vanga kan buaina pawh hi buaipui tham ani: Mite min hmuh dan tur te, eng angin nge an ngaih ang tih te, chutiang khatiang chuan min ngai se tih te hian a rukin kan nun hi nasa takin a tibuai ve tlat. Chu chuan kan tawngkam te, kan pawnlam landan te, kan incheina te, kan nih duh te, a tam lutuk; sawi sen rual ani lo ve.

Duh kan ngah lutuk hi buaipui tham ani: He kan damchhung kum reilote chhung hian duh tur hi kan ngah ani mai lo a, duh tur hi khawvel hian min chhawp sak nasa deuh chu ani. Heng kan duh zawng zawng zawng hi engtikah mah kan nei kim thei ngai dawn lo. Nei kim turin kan dam chhung hun hian min daih lo a, a then te phei chuan thlan thleng hian an phur lut in ania ka rin ni.

Thil pakhat chauh a pawimawh e: Kan buaina chhan tam tak chu engvang pawh nise, Kan mamawh tak hi chu tlem te ani tih hi phat rual ani lo. Kan nitin nunah hian kan mamawh ni si lo, a behbawm min tihnawk tu hi a tam narawh e. hlawhtlin te, duhzawng neih te, chumi hmu tura tlan te chu sual zawng a ni hauh lovang. Mahse, chumi avanga kan hun tam zawk kan hman ral leh a pawimawh zawk kan hloh phahna anih si chuan kan tisual hle dawn ani. Thalai in kan thatlai chen kan duh a, a pawilo ve, mahse, chumi avanga nun kan hloh phah chuan kan nawmchenna chuan awmzia a nei ang em?

He laia Lal Isuan ‘Thil Pakhat chauh a pawimawh’ a tih taka hi, chu chu ani ka ti fak thei bik lo. Mahse, thil tamtak thlan tur ah hian ‘Nunna chu thlang rawh u, in nun theih nan’ tih hi chu a pawimawh ngei ang. Chu chuan he taksa nunna piah lamah thlarau nunna thlengin a huam tur ani. Chumi piahlamah a pahniha thlan theih a nih loh chang kan nun hian a ngah lehzel, chutih hunah chuan he kan taksa buaina a khat leh engtik hunah emaw boral mai tur hi kan hnawl a, kan chatuan nunna tur zawk kan thlir thiam hunah chuan kan buaina tam zawk hi chu kan pumpelh tawh ang.

Nun Krista

‘Kei atan zawng nun hi Krista a ni si a, thih pawh hlawkna a ni’. Phil 1:21

Nangma tan nun hi enge anih ve le?

Kei atan erawh zawng nun hi nawmchenna ani: Thuhriltu 11:9 ah chuan ‘thalai te u, in thatlai chen ula, in la naupan viau lai hian hlim rawh u’ tih kan hmu a, kan phak tawk a sang emaw a hniam emaw, keimahni leh keimahni kan inhria emaw hre lo emaw, engemawti kawng theuh chuan kan thatlai hi kan chen a, a pawi lo ve. Mahse nawmchenna maiah kan inhmang zo anih chuan ‘Amaherawhchu Pathianin in chungah ro a rêl dawn tih hre reng ang che u.’ tih hi kan rin loh hlanin kan tawngbua ang.

Kei atan erawh zawng nun hi hausaknan ani: Mahni tawka neih ve am hi kan duhthusam ani. Kan han sawi tak nawmchenna kan thlahlel vang te pawh ani mahna! Hausak te chu kan tum leh thlahlelh ani fo a, chutih avang chuan kan kawng zawh pawh kan chhut ngun hman lo a, a dik leh dik lo thlu lo in kan kal hlawk hlawk a, thenkhat te chuan kan hlawhtlin pui pawh ani thei e. Mahse engti zawngin nge ka hlawhtlin a, engti zawngin nge ka hlawhchham tih erawh chhut fo a pawimawh khawp mai. Thufing pakhat chuan ‘thil tih eng pawh hian tlukpui sawhkhawk pangkhing lehlam a nei thin’ a lo ti a, a Bible tawngkam ah chuan ‘miin khawvel hi a pumin nei se la, a nun chan si sela, a tan enge sawt ang?’ tih te pawh a awm kha.

Thenkhat tan chuan nun hi cho na a ni a, thenkhat tan chuan mahni ta ang maia duh ang zawng zawng a hman theih, mahni chu thuber leh lalber nihna ani a, thenkhat tan erawh chuan nun hi awmze neilo, phurrit, hreawmna leh buaina in a hual vel ani. Kan hre kher lo ani thei e, mahse, engti kawng zawng zawng emaw chuan mahni chan theuhah kan nun hi a hrilhfiahna kan siam vek mai. Chu chu kan nitin nun danah a lang chhuak thin. A tam ber hi chu a chunga kan han sawi tak pahnih huangah kan nung tih hi phat rual ani lo. -

‘Khawvelah engmah kan luhpui lo va, engmah kan chhuahpui dawn bawk hek lo’ tihte chu a thu in kan hre bel viau a, neih nei tur hian kan hmanhlel viau lawi si. He khawvel atanga kan neih theih thil tam tak zingah hian eng hi nge kan ta tih ngaihtuah chet chet chuan mahni ta nia kan lo hriat ve thin ngei ngei pawh hi kan ta tak tak chu ani lo ani ang kan thih huna kan chhawm theih lah ni suh. Mahse chumi hnunga tlan chuan kan in ham buai a, a tam thei ang ber chhek hman tumin kan nitin hun kan hmang a, Bumin awm suh u’ tih zawng zawng chu mi dang chanah kan dah a, keimahni leh keimahni kan inbum nitin thung si.

Thih hi kan hlawk pui ve chiah ang em?: Chutiang reng renga hun hmang ta chuan ‘thih’ hi enge ka tan anih ve tih te pawh hi kan ngaihtuah hman lo. Kan nun chu kan hlawkpui viau lai hian thih hi kan hlawkpui ve ang em le?. Khawvel thlirna atanga hlawkpui nazawng hian thih hi an hlawkpui kher ang em? Thenkhat tan chuan thih hi hlohna nasa tak ani thei tlat. An kalsan tak khawvel hausakna leh ropuina zozai te hi tunge chang ta ang? Thenkhat in mahni nun ngei chu ningin thih an lo tlahlel ve tumhrang bawk nen. Chungte chuan an lei taksa kalsana thihna a an inbarh luh hian an hlawkpui reng ang em? He hringnun ah hian zirtur kan va ngah em! Tupawh ‘mahni tana nung lo a, kan thih aia thi a tho leh Krista tana’ kan nun hunah chuan thih pawh hlawkna hi kan zir thiam ve mahna.

Chandamtu Leh Chhandamna Kawng

Tin, LALPA Pathian chuan, "Ngai teh u, mihring chu a chhia leh a tha hriain keimahni ang a lo ni ta; tunah chuan a kuta banin nunna thing rah chu lova eiin, kumkhuain a nung dah ang e," a ti a:chuvangin LALPA Pathian chuan amah a lak chhuahna lei chu let turin Eden huan ata chu a tir chhuak ta a.Chutichuan mihring chu a hnawt chhuak ta a. (Genesis 3:22)

Thilsiam leh mihringte kan danglamna kan zir ho tawh kha, Pathian ropuina kan chan zawh tak loh dan pawh kan hria e. Mahse, hmangaihtu Pathian hian min hmangaih zui reng mai bawk si hi a buaithlak lai chu a ni. Min siamtu lu hi chu kan va tihai ve chiang em!!

Kan Pathian Chhungkaw zinga mi nihna chu Hnawhchhuah leh makchhiat tawk mihringte chuan kan duh emaw duhlo emaw kan chang thei tawh lo. Kan nihna dik tak zawk chu keimahni duh leh duh lohah ni lo in, Ama min duhlohna avang zawk chuan Van khua leh tui nihna chu kan banphakah a awm tawh lo ani. Kan fel leh kan sual te chuan chhungkaw mi nihna ah min hlangkai zo lo.

Mahse, Pathian hmangaihna chuan min la hmangaih reng bawk si a, a chhungkaw mi nihna te chu min hlihthlak sak vek tawh mahse, Chatuana hrem hmabak maia kan awm chu hmangaihtu tan chuan en liam a har a ni ang. Assembly session koh ani leh ta a, kan zawm tur dan an lo duang ta rup mai. Chu chu kan tan van kalkawng, van khua leh tuia lawmluh kan nih leh theihna tur atana kawng hmasa alo ni ta.

Rahka sawm lek hi ilo zir chiang lawk teh ang. Keimah lo chu Pathian dang reng reng i nei tur a ni lo (Exodus 20:3) – Lalpa Pathiana neitu I ni a, milem pathian emaw siamchawp emaw ngaihtuahna atanga din chawp emaw be lo in Amah chauh chu i biak tur, i Pathian ani. Lawnchhuak thei ah inngai ang.

Milem siam chawp leh thil, a anpui reng reng - chung lam vana mi emaw, hnuai lam leia mi emaw, lei hnuai lama tuia mi emaw - i tan i siam tur a ni lo:chung chu chibai i buk tur a ni lo va, an rawng i bawl tur a ni hek lo (Exodus 20:4): Min siamtu Pathian theihnghilha emaw kalsana emaw ni mai loin hreloa thil dang, a thilsiam biak zawk tlat hi a ngaithiam lo hle ang tih chu a rin theih alawm. Keini pawh ni ila, kan hrethiam lo viau ang ti nia. Kan paltlang leh thei mai em aw! Pass ah inngai ang.

LALPA i Pathian hming chu i lam mai mai tur a ni lo (Exodus 20:7): Hei chu tun atanga bul tan that leh tur anih loh chuan lo nuih pui ve bawk bawk tawh a, fiamthu atana Pathian thu lo hmang tawh tan chuan vanram chu kan ban phak piah lam thil ani ta. Hemi la paltlang thei te tan vanram kailawn kan la zawh thei ah ngai ila,

Chawlhni hi thianghlim taka serh tur a ni tih hre reng rawh (Exodus 20:8): Hei zet chu damchhunga zawm atan chuan a har duh mai mai ang chu aw!! Chawlhni mahnise, tulna hi kan ngah tawh si a, sipai ho tan phei chuan angaihna hi a awmlo hrim hrim. ‘Duty’ nei Doctor leh Nurse te, thalai hna zawng te tan Sunday a exam ngai tlat te, adang te nen…serh tura min tih dan te hi han chhiar chiang la, a hautak zia chu nangmah ngeiin I hrethiam mai ang. pass thei zel lo nit a ila,
I nu leh I pa chawimawi rawh (Exodus 20:12): Mizo society tak hi chu kan zia viau awm asin!

Tual i that tur a ni lo (Exodus 20:13): Hei chu a harsa lo ber ang a….I uire tur a ni lo: Kan fihlim tlang hlawm viau ang a.

I ru tur a ni lo.I vengte chungah hretu derah i insiam tur a ni lo.I vengte chhungte chu i awt tur a ni lo (Exodus 20:15-17): A sei lutuk loh nan hmerkhawm ta ila, Pass tlang thei hi kan vang ve ngawt ang a!!!

Khingte khi I zawh chhuah theih thlap chuan vanram kawngkhar khi an hawnsak che a beisei awm! Mahse, rahka tinah khian I pass zat zat loh chuan tling tawk tawk a awm thei lo va, I tla nal nal zel ringawt tih erawh hre ta la, ‘Kai chu kai’, ‘kailo chu kai lo’ ani tawp mai.

Khing khi Mihring lam thlir dan leh teh dan ani a, khitiang ngawt khi ni lo in Pathian teh dan atang zawk a kan teh a lo la ngai leh cheu tih I ngaihtuah ngai em!! Mahni lo inteh tling khan Kawngkhar mawi bulah Ama tehdan in a lo teh leh che hian I tling zo ang em tih hi a pawimawh chu ani ta. Chuti anih avang chuan Pathian tehna atangin I lo inteh tha leh teh ang. Athen khi chu in teh leh hranpa ngai loah dah ta ila.

‘Tualthat suh’ tih hi fihlimna bera kan inngaih nita se, Pathian lam teh dan chuan "Hman laia mite hnenah chuan, 'Tual thah tur a ni lo,' an tih leh, 'Tupawh tual that apiang chu a chung thu rel a ni ang' tih a nih in hria a. Kei erawh chuan ka hrilh a che u, tupawh a unau chunga thinur apiang chu, a chungthu rel a ni ang a; tupawh a unau 'mi chhawih pa' ti apiang chu, rorelna sanga a chungthu rel a ni ang; tin, tupawh 'mi a pa' ti apiang chu, hremhmun meia kal tlak a ni ang tih ka hrilh a che u” (Matthaia 5:21) tihte hi a hrilhfiahna anih hmel a, a awmze ril zawk te chu hre lo mah ila, a teh dan hi a khirh awm mang e aw!

I uire tur ani lo tih te hi 'I uire tur a ni lo,' an ti tih in hre tawh. Kei erawh chuan, tupawh ngaih chaka hmeichhe melh apiang chu, a thinlungah a uire tawh reng a ni tih ka hrilh a che u. (Matthaia 5:27). Uire lo nia inngai hian Pathian hmaah chuan kan lo uire nasa awm mang e aw! Vawikhat pian manah hetiang zawnga ngaihtuahna pentir ngai miahlo chu….. ‘A chhe lo hle mai’ tih te hi kan ngah ani mai lo a, kan nula te hi chhelo tur hian tan an la nasa mai anih si hi mawle!!

I vengte chungah hretu derah I insiam tur ani lo atih te hi, thil hi kan hre tam mah mah thin em aw! a tul lo thleng thleng hian kan sawi a, kan sawi kan sawi a, midang hnenah kan sawi nawm tih berte chu midangte chanchin; hretu der pawh ni lo in hretu ber kan nih thin hi tiraw!!

Keimah lo chu Pathian dang reng reng I nei tur ani lo: Khawvel changkang leh thang chak tawh takah hian Pathian aia pathian hi kan nei lo chiah em tih hi ngaihtuah theih tak chu a ni e. Lalpa chauh Pathiana neitu chuan ‘LALPA kan Pathian chauh chu LALPA a ni a; LALPA in Pathian chu in thinlung zawng zawngin, in rilru zawng zawngin, in chakna zawng zawngin in hmangaih tur a ni.(Exodus 6:5) tihte hi atlukpuiah lo dah ta ila, kan paltlang zo chiah ang maw!

Awt suh’ tihte phei hi chu a version dang pawh a ngai lo. anih na ang ang hian kan bawhchhe nitin a ni ringawt.

‘Milem siam chawp leh thil a anpui reng reng’ tih context ah hi chuan ‘Pathian leh sum rawng in bawl kawp thei lo ve.(Matthaia 6:24)’ a tih hi a tehna tlukpuiah ngai ta ila, kan buaina ber leh kalsan har kan tih ber chu ‘Khawvel ropuina leh Sum lem’ Pathian aia kan thlan fo thin; anih loh tal pawhin kan thlan kawp tlat thin hi a ni tiraw (thlan kawp a theih loh ti na renga)!! Sum avang hian alawm thupek dang dang ‘ru suh, awt suh, tualthat suh’ tihte pawh hi kan bawhchhiat rem rum thin.

Ngaiteh, ka unau duhtak, keimahni intehna atang chuan lo in teh tling tawk tawk thin mah ila, Pathian tehna atang hi chuan kan vatling lo chiang em!! Kan tan Hremhmun pumpelh hi chu a nung chunga van han lawn tum ang hlauh ani a. thil awmlo beisei ai pawhin a beidawnthlak zawk daih.

Nimahsela thlaphanga awm tawhi tan chuan nguina reng reng a awm tawh lo vang. (Isaia 9:1)
Van ropuina chang zotawh lo, A kawng zawh tur zawh chhuak thei bawk hek lo, Chatuan hremhmun hmabaka lo piang, thi tura chungthu rel tawh sa thlap, pumpelh reng reng nei lo kan nih avang in kan dam chhung nite chu thlaphang reng reng a kan hmang liam lo hi kan dinhmun kan hriat loh vang mai ani.

Nimahsela, chutiang dinhmuna ding mek te tan chuan "Hlau suh ulang, ngai rawh u, mi tin ta tur chanchin tha lawmawm em em ka rawn thlen che u a ni. Vawiinah hian in tan Davida khuaah Chhandamtu a piang ta, Lal Krista chu. (Luka 2:10) tiin van tlangau a lo au ta.

Dan hmanga vanram kailawn chu I tan beidawnna mai a lo ni thin a, pahnih pathum mai ni lo pakua lai chu lo zawm hlawhtling mah la, pakhatah I hlawhchham chuan a vaia hlawhchham ang reng tho i ni si a, mahse, hmangaihna avang chuan vanram kailawn thar duan a lo ni ta a, thiamlohna zawng zawngah I aia ding tur a lo piang ta si.

“Pathianin khawvel a hmangaih em em a, chutichuan a Fapa mal neih chhun a pe a, amah chu tupawh a ring apiang an boral loh va, chatuana nunna an neih zawk nan. Khawvel thiam loh chantir turin Pathianin a Fa khawvelah a tir lo, khawvel amah avanga an dam theihna turin a tir a ni zawk e.” (Johana 4:16) tiin amah ngeiin kan thiamlohnaah thiamchantir kan lo nih theihna kawng chu min rawn kawhhmuh ta.

Heti zawng te hian ka tehkhin thin. Kan duh loh leh hnawhchhuah tawh (suala thiamloh chang tawh mihring) kha kan fapa in hmangaihna nen a mo turin rawn lawi luh pui leh ta tlat se, kan chhungkaw member chu ava ni leh chiang dawn em!! Pathian hmangaihna chuan kan nihna ang ang chuan Hmangaihna avangin a mo turin min rawn pawm leh ta a, min rawn luhchilh turin khawvelah ‘Ranthlengah’ bul arawn tan ta rap mai anih chu. Sawifiah zawh rual a ni dawn em ni!

Chutiang taka bul rawn tan chuan he hunah hian kan tan Chhandamna kawng chu buatsaiha awmin, “Ka Pa inah awmna tam tak a awm a, a awm loh chuan ka hrilh tawh tur che u a ni; intan hmun siaminka kal dawn hi.Tin, in tanhmunka han siam chuan ka lo kir leh ang a, ka hnenah ka la ang che u; ka awmnaah nangni pawh in awm theih nan.” (Johana 14:6), tiin a thlamuanna thuchah chu min hnutchhiah a, “A kin ta’ tiin Kraws lerah chuan hnehna min rawn chham chhuah sak ta anih chu.

Nang leh kei atan vanram khua leh tui nih na tur atan remlohna engmah a awm ta lo. Phalna chu pek kan ni ta.

Thilsiam atang kan zir ho kha kan ngaihdan te, kan inzirtir dan te, kan pawm dan te a lo inang kher lo thei a, mi pal kan lo nek ta deuh anih kan inhrethiam dawn nia. Chutih rualin kan pawm dan te chu engpawh nise, Lalpa min sawmna erawh I han thailang leh hram teh ang. “Tuihal apiang lo kal rawh se; a duh apiangin nunna tui hi athlawnin la rawh se” (Thupuan 22:17) tiin min sawm a, Chatuan thutiam tihdanglam tawh rual loh ‘Tuihal apiang hnenah chuan Nunna Tuikhura mi athlawnin ka pe ang. Hnehtu apiang chuan chung chu an luah ang a, kei an Pathian ka ni ang a, anni chu ka fate an ni ang.’ (Thupuan 21:6) nangleh keia tan hian He Krismas hian min rawn thlen sak leh ta.

Lalpa min duhna

Pathianin a thilsiamte chu a en a, tha a ti em em a: Genesis 1:31 ah chuan Lalpa chuan a thilsiam te chu a en a, tha a ti em em tih kan hmu a, nang leh kei hi Pathian siam kan ni tih kan pawm chuan Pathian hmuhah, a ngaihah tha em em, sawisel kai lo, a chuti a khati tih tur awm lo kan ni tih hi kan pawm bawk tur a ni. (He thu kan sawi laiah hi chuan suala tlukna leh dinthar lehna lamah kan kuai dawn lo ani) He hmuna rawn inkhawm zawng zawngte han inen ta ila, inanglo tak tak vek kan ni a, kan pianhmang leh pawnlam landan chu lo dahtha ta ila, thenkhat sual deuh te, thenkhat fel deuh te, thinchhe deuh te,, chhunglamah pawh hian inanglo hlir awmkhawm kan ni. kan tam poh leh mi chi hrang kan tam mai chauh a ni, mahse, I nihna ang angah khan Lalpa chu a lungawi a, a duhthusam ang taka a siam leh din I ni zawk e tih hi pawm phawt ang.


Ka ngaihtuah thin a, a thuthlukna chu keia siam tur chu a ni hauh lo mai. Mahse, han ngaihtuah ve teh chhin reng. Kan za hian Kristian Vanram kawngzawh vek kan ni a, kan rinna te lah chu a inchen lo zung thung a, kan rindan te pawh inanglo a awm nual a, kan hriatna te lah chu chuti hlauha inthlau, a then chu helai hmuna vanram rim nam rum rum sermon thlak thei an nih laiin thenkhat erawh chu tawngtai chham ringawt pawh ti thei ngang lo kan ni a, eng tehna ber emaw hmang ta ila, tling leh tlinglo kan awm zung ngei ang. Kan za a kan tlin tlan na tur tehna hi chu vang viau ang a, kan tlin tlan theihna tur ber chu mimal tan theuh kan tlinna tur tehna siam chawp ani mai awm e. entirnan thal kaptu chuan bangah thal fang chu kap burin chumi hnuah chuan va kalin kahtur rinbial va rin ta sela, thelh thu a awmlo ang. Chuvang chuan engang pawh chu I nihna lo ni se, Pathian a lungawi a ni tihah hian tawp rih phawt ang.

Lalpan a duh che a ni: sabengtung chungah Lal Isua a chuan a, chawimawia awm thu te, mi kan va thlir na ah sabengtung aia Lal Isua zawk thlir a tul thu te nen. Tun tumah hian han thlir dan dang atangin pawtsawi leh lawk ang. Pathian thu chu a daihzai a, pawhna lam apiang a tlin an tih kha maw. A ni a ni bawk a, kan sawi tak ang khan Pathian chuan inanglo thiau in min siam mah se, nang leh kei hi ‘Lalpan a duh ani’ tih hi kan hriat nawn leh fo a va tul em. I nihna ang ang khan Lalpan a duh che ani. Kei chu ka sual, ka fel, tawngkam ka thiam lo, ka chuti ka khati ti ti mah la, Lalpan a duh che ani. Rinna lama pachhe deuh, mahni inchhandamna tur pawh sawi chhuak zo lo ni mah la, Lalpan a duh che a ni. Mahse, engti zawng in nge a duh che tih erawh chu kei hian ka hriatsak lo che a, a dintu leh siamtu che Lalpa hian engti zawng emaw tak chuan a duh che tih erawh chu ring mai rawh.

Engatan ah nge Lalpa hian min duh? Sabengtung chu Lalpa chuan chuan nan a duh a, chumai pawh ni lo chuan chawimawi a a awm na turah khan amah maia ke a kal ngawt lo in, chu sabengtung kaltlang chuan ti ta ila, lo hrethiam lawk ula, ka rawn thlep chhuak lui a ni, Amah Lal Isua chuan a tum leh ngaihdan ni lo mahse, kan zirtlan atana tha ka rawn thur lui dawn ania, keimahni mai chuan kan sawi tak angin tlinlohna leh fellohna chi hrang hrang kan nei theuh a, chawimawi hi kan phu lo ani. Mahse chawimawi phu Lal Isua a awm a, chu chuan nangmah ah khan rawn chen a duh a, nangmah kaltlang khan chawimawia awm a duh ani. Lalpan a duh che a ni kan tih rual hian kalpah bazaar thil duh anga duh mai niloin chhan neia duh ini. Chhan pawh awm chuang lo, mamawhna pawh awm chuanglo, tawngpawng duh satliah ve ringawta duhna ang ni loin Lalpa hian a duh che a, I nihna leh I lo inngaihdan aiin duhtaka nangmah dintu leh siamtu che, tha ti em em tu che hian nangmah ah khan rawn chuan a duh a, nangmah kaltlang khan chawimawina nopui dawm chu a duh ani.

I vannei hle mai. Mi fel leh tha, thiam leh tling tam tak hnawl a, nangve mai a rawn duh che hi, lawmna chang te chu ila hrelo leh ta nghal a, I phu ve reng emaw te I la ti khanglang. I la induhin I la phunnawi emaw lehnghal ni. Nangmahaia tha vantirhkoh tluk hial sang sawm a rawn din ang a, I hawi lawl lawl mai tur asin. Anih loh leh a vantirhkoh supermen rual hlir hi rawn tir ta se, nikhat chhung lekin a duhang zawng zawng ti zoin an thlawk chho leh dial ang a, nangmah chuah hian he khawvelah I tei ruk ruk mai tur a nia, a zau ropui si a, mahnia awm nan chuan khawharthlak deuh tur asin.

Bible ata entirna: han peng kual lawk ila, Bible atangin entirna thur lawk teh ang. Mosia chu tualthat, tlanbo, dan hmanga thiamloh chang ni mahse, Lalpan a duh ta tlat mai a, engatan? a hnam thlan Israel fate hruai chhuak turin, Chhuanlam kha dap kur dul mahse, Lalpan a duh tlat a, a thih phah tep zawk hial anih kha. Tlinglo nih inhria in, chhuanlam dap mahse, Lalpa chuan chuannan a thlang tlat a, Aigupta mite kha Pathian khan zuk tihlum vekin, tibuai tu awm hauhloin a siam thei teh meuh mai. Mahse chu chu a awlsam lutuk, a duh bik lo ani.

Davida chu chhungkaw inrochun thilah pawh rochan tur enge a neih? Naupang ber ani a, beram an ventir a, an unau te interview ah pawh unau ah an chhiar lo nge, an ko ve lo a, mahse, Lalpan a duh tlat mai, a mi Israel te Lal atan, a duhna chu pui leh rem rem pek e. Lal tur midang tam tak an awm teh meuh ang a, mahse Lapan a duh ani tih hi a thuthlukna, Jonathana pawh a awm si a, ti thei kan ni lo. Lalpan va kal ula, beram veng naupang in hmu ang a, ka hnenah han kai rawh u. engpawh zawt che u se la, Lalpan a duh ani ti ang che u. ani tawp mai.

Paula chu kristian te tiduhdah tu, tihchimih vek tum ani a, mahse Lalpan a duh leh tlat pek a, sawitur awmlo, a zirtir te pawh khan enge sawi tur an neih. Lalpan a duh miau chuan.

Lalpa keimahniah a a cheng ani tih hi hriat reng a va tul em: Hei hi a pawimawh ta. Kan za hian Lapan a duh ani tih hi kan chanah kan la theuh thei. I nihna ang ang in Lalpan a duh che a, midangte, I thiante, I bula thu te, I chhungte chuan chhuanlam leh sawi tur nei dul mahse, chhuanlam in awmzia a neihlohna chu Lalpan a duh che ani. Tih hian a khingthla vek. Nangmah leh nangmah I inthiam chawp a, chhuanlam tling nia I hriat I lo siam thin pawh kha Lalpan a duh che a ni tih hian a khingthla vek. Mahse, keimahnia chuang Lalpa chu kan lo theinghilh thin a, kan Lalpa chu chawimawi a hnehin dem leh hmuhdan diklo a siam phah thin. Keimahni ngei pawh hian enga tinge Lalpan duh ka nih si chuan hetianga ka sawpchhiat mai kan ti ani thei a,

Bibleah keu leh teh ang. Samsona chu Lalpan a duh a, a thlang a, mahse chu Lalpa thlan na chu a ngainep a, engmahloah a siam a, amaha awm leh chuang Lalpa chu a theihnghilh tlat avangin a tawp chu chhe lailet der a ni a, lunginah, mitdelin hun a khar ta.

Lal Isuan zirtir sawmleh pahniha a thlang a, an zavai chuan Lapan a duh ani tih hi a thuthlukna a ni. Mahse, Juda chuan chu Lalpa in a duhna chu a ngainep a, amaha chuang tur Lal Isua chu thingthla in a man tir hlauh thung a, a tawp chu a khar chhe hle mai. Lalpa chu chawimawiin a awmlo mai ani lo a, amah ngei pawhin a chhiat pha ta. ‘pianglo sela a tan atha zawk ang’ a ti hial.

Israel fate chu Lalpan a duh a, a thlang a, Aigupta ata a hruai chhuak a, khawizu leh hnutetui luanna ram a tiam a, a hruai thleng tep tawh tihin anmahnia chuang Lalpa chu an theinghilh avangin thlalerah an tluhlum zo ta.

A tawp khar dawn ang aw. Kan za hian Pathian in min duh a, a mithmuhah chuan thalo kan awm reng reng lo. kan nihna ang ang hian min duh vek ,chuvang tak chuan min kotu leh duhtu hi I theihnghlih lo vang u. Mi felleh tha tamtak te hnawl a, koh kan nih si chuan.

Damna Lal Isua

Luka 23:39

Tin, an misual khai pakhat chuan Isua a hau va, “Krista chu I ni lovem ni? Intidam la, keini pawh min tidam ta che.” a ti a, Nimahsela pakhat chuan chhan pahin a zilhhau a, “Pathian meuh pawh I hlau na nge? Thuhmun rengin an hrem che hi. Keini zawng hrem zia reng kan ni. Kan thiltih man chauh hmu kan nih hi. Hemi hi erawh zawngin engmah a tisual si lo.” a ti a, Tin, “Isu, iram I thlen hunah mi hre reng ang che.” a ti a.

Chu tlang nelawmloh takah chuan tum dang ang bawkin Rom sipaite chuan misual an khengbet leh dawn a, chumi tum chuan mi pawh an chikim khawp.

Thenkhat thihna ata lo nung leh ta te, nawhchizuar sim leh te, damna mak tak chang piangsual leh ram tuileilo te. Chungte tan chuan Lal Isua hi ‘Pathian Fapa’ nia an hriatna te ai mahin ‘Hmangaihtu’ anihna chuan an thinlungah thu a sawi zawk ngei ang.

Sakhaw hotu, amah mantirtu te erawh chuan an duhthusam ang taka Pathian fapa nia inchhal chu an hneh theih avang chuan tifuh an inti ang. Anni tan chuan an nun kawng rawn kalhtu, anmahni felna leh ropuina zawng zawng rawn hnawl saktu anih avangin hnawl loh chi rual ani lo.

Rom sipai kawlhrawng leh lainatna pianpui ve pawha mawilo te tan chuan Lal Isua chu misual pakhat ve mai ani ang. chu kraws hlimah chuan hlep tur awm ang ang te chu an insem a, thum an vawr a, chung khenbeh tuarte dinhmun leh tawrhna te chu an tawmpui teuh lo. Anmahni hun tawn ang angah chuan an lawm tawk em em a, beisei tur leh tlakchham neiin an inhre lo ni ngei tur ani.

Thinlung taka amah lainattu, a zirtir thenkhat leh a lamhnai te tan hian chu hun chu ava rawng em! Mite tana inpe zo a, an natna leh harsatna tinreng lak kian sak thintu chu hmangaihna nei hauh loin an khengbet ta si a, Amaha sualna awm silo chu suala chhiar ani ta si a, Anni tan hian ‘Pathian hmangaihna’ chu zawhna hlirin a khat ta ve ang.

Mitinte thlir chu krawsah chuan kan tan pawh entawn tur a awm ve awm asin.

A veilama khenbeh tuar mek hian Lal Isua tawrhna chu a hrethiam lo ani ngei ang. Amah avanga remchanna leia khenbeh ve ta maiah pawh a inchan ani thei e. ‘Intidam la, keini pawh min tidam ta che’ tih chu a thutlukna ani. Kan tun hun hman mekah hian amah ang bawka ngaihtuahna hmang hi kan tam ka va ring em ! Mimal nunah mahni leh mahni inthiam chawp a, mahni dinhmun thlir aia midangtea inteh a ‘intidamla, keini pawh min tidam ta che’ ti pawlte.

Chhungkua ah Paten fate sual kawng zawhlo tura an duh mek lai hian, anmahni lam nun thlir silo a, ‘ka fapa, intidamla, keini pawh min tidamta che’ ti tute.Faten pate nunah enge an hmuh ve thung ‘ka pa, intidam la, keini pawh min tidam ta che’ an lo ti ve mek si.

Khawtlang nunah pawh a lem chuang lo. Mahni inti takin sual doin sualna kawnga kal mekte chu ‘intidam ula, keini pawh min tidam ta che u’an tih mek lai hian annin ‘intidam ula, keini pawh...’ an ti ve mek tho.

Mahse, chu kraws ah chuan entawn tur min hnutchhiah alawm. Thlirtu tamtak zingah mahni ngaihdan leh rindan mai a Pathian hmangaihna tehtu te ang ni lovin, Krawsah khenbeh ni ve zawk ta ila, ‘kan thiltih man chauh hmu kan ni’ tia Lal Isua kuta tluk luh mai chu kan tih theih awmchhun ani. Chutah zawng ‘Vawiinah ka hnenah Paradisah I awm ve ang’ tih thutiam hi kan chang ve zawk ngei a beisei awm.

Duhloh hmeltha

Beiseina in a lo beisei ngai hauh loh leh suangtuahna pawhin a lo la mangphan ngai loh ram chu he hringnun hian a lo zawh ve a, thil thleng thei ni pawha mawilo kha ka daidar kual vel ta anih hi.

A hmela ngaihnobeina tiril han tham chet chet tur a nei bik hauh lo a, heh no tak mai leh nuih zawnga lungkuai taka hmangaih biahthu min chham khum tel thei anei ani na hek lo. Lalpan thil engkim mai hi duhtaka a siam leh tha a tih em em zinga mi anih ve avang erawh chuan sira han hnawl mai chi ani si lo.

A sakhmel tawnni nghakhlela hun leh ni chhiar liam a ngai lo a, tuk khua a lo var ang a, a phak ang tawkin a rawn inchei leh ang a, mitsir phakah a rawn nui ri leh har har dawn tih chu zirbelh ngai hauh lo a hriat sa ani. Mite angin sum leh pai hausakna inchei chhuahpui tur neilo in, sakhmel mawina chhuan tur neilo mahse, a banphakah a tladah lo a, mite pawhin a tawngka zawhna leh fiamthu an chhawn hreh lo.

Chutianga inhmu fo ta na chu inhriat duh leh duhlohin kawngro a su lo a, a belchiang tura thapui thawh a an run inchhung va lawi angai na hek lo. Ni aliam a, kan inhmu zing deuh deuh a, kan innel chho ta viau ani.

Chutin hmel dang reng reng a awmta lo ani awm e tih turin ani hmel chu ka mithmuhah a lo langsar ta deuh deuh a, zing ni lo chhuakin he khawvel leilung a rawn chhun eng a, a eng zual ta deuh deuh thin ang mai hian a ni telin a hmel chu ka ngaihtuahnaah a lo eng zual ta ani.

Ka ngaihtuahna ka seng ve thin a, harsatna awm thei zawng zawng ka dap khawm a, ka boruak hip chhoh mek chu a hrisel lo tawp tih hria in hmeh mih ka tum a, a teuh lo mai. Lui tui luang lai vuakchah tum ang maiin vuak nat leh a rawn khuhtu a chak sauh zel zawk ang chauh a ni a, a hliahkhuhna tur thil dang ka dap ngial a, ka beidawng ta hial ani ber.

Zan anihin ka rilru ka kawm a, Ani, amah nen chuan kan hlim dun a, kan nui dun rial rial thin a, chuta tanga ka harhchhuak thut chuan a thlakna tur ka dap nghal ruaiin thildang ngaihtuah tumin ka theihtawp ka chhuah zui nghal a, chum chhem kian tum ang chauh ani thin bawk si. Chhun anihin khawhar lunglen a nep beisei chi rual lah ani bawk lo. Ka suangtuahna ah nge a hmel chu ka hmuh tam ang a a hring a hranin tihte chu ka chhut ta lo, ka hmu indawt zut ani ber.

Nikhua a rei zel a, ka thinte ka tirim thul a, mahse a tlawm tur chu keima lam rilru ah bawk ani si a, chulah tlawm theih mai ni bawk si lo. Ani lemin min duh azeng pawh va ni suh tiin ka insum a, ka tana parmawi kuhmum parh lai mek anih chu ka hrilh duh bik hauh lo va, chuchuan nghawng te a neiin a sawhkhawk te chuan awmzia a la rawn nei dah lawm maw ka ti a, mahse, chupawh beidawn belchhah tu mai ani a, mahni chauha inkang thelh chu a hahthlak dan a lo dang hle tih ka hriat phah ta zawk hlauh.

Khawilamah nge mi tanpui tu tur ka hmuh ang tiin ka han dap kual ngial a, hmuh theih thil zawng zawngah chuan ka buaina khur ata chhuahna reng reng ka hmu lo. Ani, ka rilrua lalna chang mektu chauh lo chu.

Chutin mahni lam ka inbih leh a, amah hlata awm athain ka ring chho leh a, mahse ani avanga mipa han tlanchhiat ngawt chu nitheiin ka hre leh lawi si lo a, tuilairapin ka awm a, ka kal duhna lamah ka kal thei si lo a, kal duhlohna lam na na na a kal chu ka duh der bawk si lo va, mirethei ka va ni tehlul em ka inti ani.

Ani ngang lo mai, khawnge in barakhaih ngawt mai teh ang ti dawn ila, Aw, ani nen chuan engtin nge khumpui kan intawm theih tehlul ang ni. Ama tan tak pawh lawmna tur hlir alo ni dawn tih hre mah ila, kei atan chuan phurrit leh hreawm belhchhahtu ani mai lawng maw? Ngaiteh, kei tlangram thengthaw nuam leh zotui thiang ringa seilian ka ni a, ani phai dawl leh dum tui ringa seilian ani lovem ni?

Lungrualna tlanga ding tur chuan her rem ngai a tu a te tan ve ve pawh a kuh tul mai. Khuannu min duan danah ringawt pawh ani chawn chhemthei leh keini chawnpuar khuanu duhthusam kutchhuak te chuan… A ani lei pathian ring leh kei van Pathian ring chuan enge inzawlna kan neih. Eng leh thimin inzawlna an neilo ang bawkin ani hang ngaihnobeina nei lo chuai lam tawh lehnghal leh kei thlabial vanglai ang mai hian lendun ka duhthusam ang maw! Ni love, Khuanun ka chungah a duh angin rorel se la, keiin keima duhdan chungah, ka rilru ngaihtuahna zawng zawng chu luahkhat vekin min chhuahsan zai reng reng rel lo pawh ni sela, mikhual cham rei chu nin hun ala awm ngei ang.

Kan Khaw Heroines.

A hmelah duhthusam lai han sawi tur nei lem lo mahse, leng dang zawng a awt lul lo mai. Ama tawkah chhaih buaitu a nei nawk reng a, ‘a eng chu nge an duh chhan ni ang aw’ tih tur si chutianga an hel peih tak mai chu ka ti a, ka va thawk chhuak ve alawm.

A sam a kir deuh chiat a, a hmel a hang deuh thal bawk a, a nuih chuan mi a hip pawhin ka hre lem lo. Mahse, a nui hnem ve hrim hrim a, nui mawi tak nui duh bar lo ai chuan a thlanawm ve. A khabe kual chu han dawm deuh vang vang ila, artui sawl vuan angah te pawh a inchan theih ang tih tur ani. A heh no lo tak erawh a sep sual mawh khawp mai. Eizawn pui tlakin a hmang thiam a, a pian leh murna pheiin zir se, kan tum phak rual loha leng tur chi ani.

A pumrua chuan lengdang pumrua a hen vetho nachungin thawmhnaw inhmeh alawi hi anei der lo thung a, a hak apiang mai ‘a va thlang thiam lo em’ tihsak zel chi ani. Mahse ani chuan engah a ngai lo a, mawipui inti takin aha thei zel.

Ralkhat atanga han hmuh mai chuan ‘a belhchian tlak fu awm e’ tih tur anih lain han thlir zui ta vang vang erawh an vang khawp. Chuti chung tho si chuan han lenvah pui tur erawh a chham mawlh si lo. Zun a nei pawh niin ka hre lo, ai a nei ni mai zawkin ka hria.

Kawm tlangnel tak deuh chuan a kawm tlak fu a, khawilo kawmkar titi mai mai han hlimpui tur hi a nei zut reng a, a la kal ngai hauh lohna khuaa pa tlahawlh deuh chanchin atanga a khermei ber chanchin te chu a hre bel zek zel a, zu zuar atanga pastor thlengin khel fe tham a hre zel. Awih sak lo ngawt dawn ila, dawt ani tih kan hre bik si lo va, awih ngawt dawn ila, mi thu belhchian loh awih ngawt tiin rilru a inkhap ve khanglang a, ngaihthlak zawh ruala theihnghilh leh mai chu a hrisel ber ta awm e.

A bulah hi chuan hre ber hi awm theih loh reng reng. Ani aia hre zawk nih tum chu a lehlinga zawngtah kung lawn tum ang hlauh ani a, ‘hmanlai deuh a hre lo ang chu maw’ ti ila, thlanrawkpa thlahtu bul chhui thui thei ber ani tlat a, khawvel tawpa sunhlu kung awm te chu a awmna thlengin a sawi thei. Chu sunhlu kungte chu alawm Buizovan zai na hmuna ahman leh a hnah reng reng awm hman lo a ti dawt zut thei tlat.

Van lam chanchinah te chuan hnial lul suh. Hrangchhuana hian Chawngmawii a ‘Di’ zan a hre bel ang bawkin chumi zana ngaihzawng neih reng reng nupui/pasalah an innei ngei ngei tih chu a thuvawn ani a, a hnialhlaknan entirna tute maw I chhawpchhuak a nih phei chuan I hriat peih loh thleng rawka fah tur che nupa a insiam ta a hria.

Pathian thu maw! Ani hi Bible bu pumpui ziaktu hi a ni pawh ti ila, a awihawm hial ang chu. Genesis atanga thupuan mai ni lo, a kawm atanga akawm lehlam thleng hian a hre bel hle vek. A hriat loh reng a awm lo va, a hmaah engkim hi langtlang leh inhawng sa ani ti tawp ila a dik ber. Genesis a thu hmasa ber ‘Atir’ hma chiaha thil awmphung pawh zankhua sawidaih a nei hial ta ve ang.

Chutah hmangaihna lama kan hel chhin ta chu a chem kalna zawng ber ani awm e tih tur a la nita deuh deuh. Hmangaih ringawt pawh zungtang thliaha chhiar rual loh a lo nei tawh a, Hmangaih ber pawh an chhungkaw member aia tam a lo neiin a lo then leh tawh chu mawle! Kei chu duhchuan ‘waitinglist’ ah ka chuang ve thei ang tih min hrilh. Chutih avang chuan min hnar hauh lo tih min fah zek. Beiseina sang tak nena nghah rih mai chu kan tih theih ani. Engzat nge nghah chhuah ngai ang tihte chu ngaihtuah ngam loh, tar lamah kan kuah ve hman chauh ang chu! A tih a tih chi lul loh.

Mahse, alo buaithlak lehzual zo ta! Enghunah pawh khawihmunah pawh inhmuh tawh chuan min hmangaih ber biak ta mauh mai a, khawilo khual khaw nula nen lenvah tum anih phei chuan chhei! Kan inhmangaih dun hleah an ngai nghal a, hmangaihna semzai nih kan hlawh zui a, ler leh rinawmlo nih kan hlawh ta hlawl hlawl mai. Ani zarah kan leng tar thei hial ang tih a hlauhawm ta.

Chutiang dinhmun khirh deuha ka va inbarh lut chu chhuah leh a har ta talh mai. Ka inhnial pui dawn chuan kei aiin a tawng chak dawn tih ka hre reng mai si a, tuar dawn aralah chuan thin hian a tuar lo leh thin bawk si a, khawilai thang emaw a sakhi awk, thi si lo, chhuak thei bawk si lo te chu ka inchan ta ber.

Chutih avang te pawh chuan ani ang mi chu zozai chuan an lo zar buai ni. Kei ang maia lo tang tawh te, ngaihzawn dawn chuan rem si lo, then dawnin then theih mai si loh, duhloh rai ang maiin kan nuar tau ta reng a, ani lo duhthlan tur an kat nawk laiin thlang hlei thei loin kan awm chu ani ta der a, , a khawi zun mah neilo chuan min phuar ve tumhrang a, Ani hang ngaihnobeina nei map lo ah chuan kan bei reng lawi si a, ka va zalen lo lulai ta em!